„Коската за исполнување желби“, односно јадачот, Македонците ја користат од памтивек.
Овој обичај бил популарен во старата ера, а неговата главна цел била да се повика на среќа. Со текот на времето, стана толку популарно што некои луѓе носеа скршени коски околу вратот како амајлии. Во исто време, тие почнаа да се прават од благородни метали и да се продаваат на златари како накит. Каде и како се појави овој интересен обичај?
Според древните етрурски верувања, на кокошките им се припишувале извонредни моќи, па затоа се користеле во ритуали и гатање. Како што е познато, токму во Етрурка први се избориле за јадачот, додека освоениот дел од коската е задржан бидејќи обезбедува среќа. Ако некој помлад би освоил коска, тој би ја сокрил некаде во куќата, а првиот човек од спротивниот пол што ќе ја најде, наводно би претставувал иден брачен другар. Исто така, остатоците од таквите коски никогаш не биле изгорени после оброк, бидејќи верувале дека тоа ќе предизвика гихт, пишува Опанак.
Јадец имал слична улога во антички Рим. Носеше среќа, но се користеше и во разни ритуали. Познато е дека коските од живина и птици се користеле во гатање. По случаен избор би биле фрлени на земја, а од нивната позиција јасновидците ја читале иднината.
Сличен обичај се задржал до денес низ целиот свет. Во 1999 година, еден Американец дојде во САД со интересна идеја. Бидејќи и таму јадачот се здоби со огромна популарност, реши да започне со пластични производи. Така, за време на заедничките ручеци, сите присутни имаа можност да прекинат оброк наместо вообичаените двајца гости.
Во оброците кои вклучуваат живина, особено пилешко, во нашите стари домаќинства, борбата за јадачот е посебно задоволство. Се користи за разни забавни цели, пред се за дуел со цел да се исполни желба или некој вид на облог. На сметка на овој обичај често се шегува дека е штета што во кокошката има само еден јадач, бидејќи може да се користи само за натпревар меѓу двајца. Секој од двајцата избрани натпреварувачи треба да му го повлече крајот на кутриот и да ја замисли желбата. Во чија рака завршува поголемото парче скршена коска, се борел да ја оствари желбата.
Ако некој од натпреварувачите заборави да каже „Знам за јадачот“ кога противникот се обидува да стави нешто во рака, тоа значи и победа на ривалот кој мора на некој начин да биде награден. Од ваквите дуели во народот се вкорени терминот „знам за јадачот“ како термин што се користи кога знаеш дека некој се обидува да те измами.
